در هر گوشه از ایران، از شمال تا جنوب و از شرق تا غرب، انار روایتگر داستانی متفاوت از خاک و اقلیم است؛ اما در میان همهٔ این روایت‌ها، سیستان و بلوچستان با تنوع زیستی، طعم‌های منحصربه‌فرد و اقلیم ویژه‌اش، چهره‌ای شاخص از باغداری سنتی و مدرن را توأمان به نمایش گذاشته است. در این خطه، قرمزِ انار رنگ هویت گرفته، درختان آن نماد استقامت در برابر خشکی‌اند و باغداران، راویان صبر و استمرار زندگی در دل بیابان‌ها.
میراث سیستان و بلوچستان، طعم شیرین انار بازار
ثمرهٔ انار در این سرزمین تنها حاصل کشاورزی نیست، بلکه محصول همدلی، دانش، تجربه و عشق به زمین است. هر دانه انار از ریشه‌دارترین باورها و ارزش‌های انسانی سخن می‌گوید؛ از اقتصاد مقاومتی تا پاسداشت منابع طبیعی، از توسعه پایدار تا خودکفایی در تولید. درخت انار شاهدی است خاموش از پیوند دیرینه میان انسان و طبیعت که در گذر زمان، به نمادی از پویایی و سازندگی تبدیل شده است.
و امروز، وقتی سخن از انار در سیستان و بلوچستان به میان می‌آید، دیگر تنها از میوه‌ای سخن نمی‌گوییم، بلکه از نسلی پرتلاش از زنان و مردان روستایی، کشاورزان و باغداران یاد می‌کنیم که باهمت خویش، زمین را دوباره زنده می‌کنند. آنان با اعتقاد، مهارت و امید خود، رنگ سرخ انار را به رنگ زندگی بدل کرده‌اند؛ رنگی که بر چهرهٔ کویر می‌درخشد و پیامی از پویایی، تعاون و آینده روشن کشاورزی این خطه در دل دارد.
لزوم سرمایه‌گذاری بر روی ارقام منحصر به فرد منطقه
علی بامری باغدار انار در گفتگو با خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی «عصرهامون»، بیان کرد: ما با انار بزرگ شدیم. این درخت فقط یک محصول نیست، ریشه ماست. سختی‌هایش خشکسالی و نوسان قیمت است، اما شیرینی‌اش همان لحظه‌ای است که می‌بینی درخت پر شده از اناری که هیچ جای دنیا مثل آن نیست؛ انارهایی که طعم خاک همین منطقه را دارند.
وی افزود: سال‌هاست که روی حفظ ارقام محلی مثل «سیاه سیاه» یا «نار دانه‌دار» اصرار داریم، چون می‌دانیم هویت اصلی این میوه در همین بذرهاست. با دیدن این میوه‌ها، حس می‌کنم میراث نیاکانم را حفظ کرده‌ام.
باغدار انار مطرح کرد: در گذشته باید انار اضافه یا معیوب را دور می‌ریختیم یا باقیمت خیلی پایین می‌فروختیم. حالا، کارگاه‌های فراوری در سنگان و اطراف، یک بازار ثابت و مطمئن ایجاد کرده‌اند. این یعنی ما دیگر فقط انار کامل نمی‌فروشیم، ما محصول فراوری‌شده می‌فروشیم. این تغییر، دست دلال‌ها را کوتاه کرده و اطمینان می‌دهد که زحمت ما هدر نمی‌رود. وقتی می‌بینم انار من تبدیل به رب درجه‌یکی می‌شود که در کل کشور مصرف می‌شود، احساس سربلندی می‌کنم.
صنایع تبدیلی، ضامن آینده‌ی پایدار محصولات باغی
وی در پایان گفت: این ژنتیک انار سیستان و بلوچستان، ثروت ملی ماست. روی این درخت‌ها سرمایه‌گذاری کنید. آموزش بدهید، اما دست از اصالت برندارید. ما آمادگی کار داریم، ما خاک را خوب می‌شناسیم، فقط به حمایت پایدار برای توسعه صنایع تبدیلی و دسترسی به بازار نیاز داریم. انار اینجا پتانسیل جهانی دارد، اگر به آن بها دهیم.
.jpg)
سعید نارویی مدیر باغبانی اداره جهاد کشاورزی سیستان و بلوچستان در گفتگو با خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی «عصرهامون»، بیان کرد: انار، این میوه بهشتی و سرشار از خاصیت، در اقلیم گرم و خشک سیستان و بلوچستان جایگاه ویژه‌ای یافته است؛ جایی که باپشتکار کشاورزان، نوآوری کارشناسان و حمایت‌های ترویجی جهاد کشاورزی، تولید آن رونق گرفته و بخشی از هویت کشاورزی بومی را شکل داده است.
وی افزود: در حال حاضر بیش از ۲ هزار و ۶۶۰ هکتار از اراضی سیستان و بلوچستان زیر کشت انار قرار دارد که از این میزان، ۲ هزار و ۴۶۰ هکتار باغ بارور بوده و سالانه بیش از ۳۱ هزار تن محصول از آن برداشت می‌شود.
خاش و مهرستان، کانون اصلی تولید انار اصیل کشور
مدیر باغبانی اداره جهاد کشاورزی سیستان و بلوچستان اظهار کرد: اقلیم متنوع استان از ارتفاعات خاش تا دشت‌های زاهدان و مهرستان، شرایط مناسبی برای تولید ارقام مختلف انار فراهم کرده است. تاکنون ۳۴ رقم بومی انار با ویژگی‌های طعمی و رنگی متفاوت در استان شناسایی و در بانک ژرم‌پلاسم ملی انار کشور به ثبت رسیده که سرمایه‌ای ارزشمند برای توسعه باغ‌ها و صادرات فرآورده‌های مرتبط محسوب می‌شود.
نارویی با اشاره به پراکنش تولید انار در استان گفت: شهرستان‌های خاش، مهرستان، میرجاوه و زاهدان و سراوان از مهم‌ترین قطب‌های تولید انار در سیستان و بلوچستان هستند. برداشت این محصول پرارزش از اوایل شهریورماه آغاز و تا نیمه آذرماه ادامه دارد و هر ساله با افزایش بهره‌وری و ارقام اقتصادی، سطح زیر کشت آن نیز رو به گسترش است.
وی ادامه داد: یکی از اقدامات مؤثر در حوزه توسعه فعالیت‌های جنبی کشاورزی، راه‌اندازی کارگاه فرآوری و تولید رب انار در منطقه سنگان است که با محوریت زنان روستایی و حمایت سازمان جهاد کشاورزی از سالهای قبل آغاز به کارکرده است. این کارگاه علاوه بر ایجاد اشتغال پایدار، موجب افزایش ارزش افزوده محصول انار و استفاده بهینه از ظرفیت تولید محلی می‌شود.
مدیر باغبانی اداره جهاد کشاورزی سیستان و بلوچستان در پایان خاطرنشان کرد: توسعه واحدهای فرآوری انار، ترویج کشاورزی دانش‌بنیان و گسترش الگوهای نوین آبیاری، از جمله برنامه‌های محوری در افق آتی استان است. امیدواریم با تداوم حمایت‌های دولت مردمی و مشارکت کشاورزان عزیز، نام سیستان و بلوچستان به‌عنوان قطب مهم تولید و فرآوری انار کشور بیش‌ازپیش مطرح شود.
با ایجاد ظرفیت های فرآوری، مسیر نوین درآمدزایی کشاورزان منطقه با پشتوانه ظرفیت ژنتیکی غنی و ارادهٔ پولادین کشاورزان در مناطق کلیدی مانند خاش، میرجاوه و مهرستان، انار سیستان و بلوچستان اکنون از مرحله صرفاً تولید کشاورزی فراتر رفته است. امید است برداشتن گام‌های عملی در جهت فرآوری و توسعه صنایع تبدیلی، نویدبخش پایانی فصل برداشت نباشد، بلکه آغاز فصل نوینی در اقتصاد منطقه‌ای باشد؛ فصلی که در آن، هر دانه انار نه‌تنها شیرینی طعم خود را به بازار عرضه می‌کند، بلکه امیدی پایدار برای توسعه پایدار و رونق اقتصادی این دیار کهن را به ارمغان می‌آورد.
انتهای خبر/
